Jak zostać licencjonowanym przewodnikiem turystycznym?

Branża turystyczna kojarzy się przede wszystkim z biurami podróży i hotelami. Zapomina się jednocześnie o firmach, które zajmują się „obsługą” turystów w innym zakresie niż zapewnienie noclegu, posiłków i przejazdu.

Zadaniami przewodnika turystycznego są:

• oprowadzanie odwiedzających po wskazanych miejscowościach, obiektach itd.,
• udzielanie fachowej informacji,
• sprawowanie opieki nad turystami, która wynika z umowy,
• dbanie o bezpieczeństwo podopiecznych w czasie wycieczek w góry.

Przewodnicy turystyczni dzielą się ze względu na wybrane specjalności na:

• przewodników górskich dla określonych obszarów górskich;
• przewodników miejskich dla poszczególnych miast;
• przewodników terenowych dla poszczególnych województw, powiatów, gmin oraz regionów i tras turystycznych.

Ponadto uprawnienia przewodników górskich dzielą się na trzy klasy w zależności od stopnia trudności tras i wycieczek.

Natomiast do obowiązków pilota wycieczek należy:

• czuwanie nad sposobem świadczenia usług na rzecz turystów,
• przyjmowanie od nich uwag i sygnalizowanie uchybień,
• wskazanie lokalnych atrakcji,
• informowanie klientów na temat odwiedzanych miejsc.

Zgodnie z ustawą przewodnik turystyczny to osoba, która zawodowo oprowadza turystów lub odwiedzających po wybranych obszarach, miejscowościach i obiektach, udziela o nich fachowej informacji i sprawuje nad turystami lub odwiedzającymi opiekę w zakresie wynikającym z umowy. W praktyce przewodnik turystyczny zawiera umowy (jako przedsiębiorca) z poszczególnymi biurami podróży organizującymi wycieczki i na ich podstawie wykonuje określone czynności. Ustawa określa jego zadania. Należy do nich: – oprowadzanie turystów lub odwiedzających, – udzielanie fachowej i aktualnej informacji o kraju, odwiedzanych miejscowościach, obszarach i obiektach, – sprawowanie opieki nad turystami lub odwiedzającymi w zakresie wynikającym z umowy, a podczas prowadzenia turystów w górach troska o ich bezpieczeństwo w szczególności podczas wyjść wymagających odpowiednich technik i specjalistycznego sprzętu.

Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek mogą nawiązywać współpracę z biurami podróży. W takiej sytuacji nie mają obowiązku zarejestrowania swojej działalności gospodarczej.

Jeśli chcesz zostać przewodnikiem terenowym lub miejskim, musisz mieć ukończone 18 lat oraz posiadać minimum średnie wykształcenie. Większość przewodników posiada jednak ukończone studia I lub II stopnia na kierunkach związanych z HISTORIĄ, FILOZOFIĄ lub FILOLOGIĄ. Wiedza zdobyta na studiach niejednokrotnie pomaga im w codziennej pracy.

Przewodnicy na wycieczkach zagranicznych muszą ponadto wykazać się znajomością języka obcego na poziomie minimum B2 – dominuje język angielski lub hiszpański, ale wszystko zależy od miejsca, do którego wybierasz się z wycieczką.

Najwięcej przygotowań będą musieli poczynić przyszli przewodnicy górscy, którzy prócz szkolenia praktycznego i teoretycznego z zakresu konkretnego obszaru górskiego, muszą ponadto zaliczyć specjalistyczny egzamin.

Ubiegając się o uprawnienia przewodnika turystycznego, należy:

• być osobą pełnoletnią
• ukończyć szkołę średnią
• posiadać stan zdrowia umożliwiający pracę w zawodzie
• nie być osobą karaną za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek
• odbyć szkolenie i praktykę przewodnicką
• zdać egzamin na przewodnika turystycznego

W przypadku zawodu przewodnika zdobyte wykształcenie nie jest najistotniejszym czynnikiem decydującym o przyjęciu lub odrzuceniu kandydatury. Chociaż wskazane jest wykształcenie wyższe (najlepiej po kierunku związanym z turystyką, geografią, historią lub historią sztuki), wykształcenie średnie nie dyskwalifikuje zainteresowanego.

Uprawnienia potrzebne do wykonywania zawodu zdobywa się kończąc odpowiedni kurs przewodnicki i zdając egzamin. Długość trwania kursu uzależniona jest od jego rodzaju.

Obecnie organizowane są kursy dla:

• 3 obszarów uprawnień dla przewodników górskich (sudecki, beskidzki, tatrzański)
• 10 obszarów uprawnień dla przewodników miejskich (Katowice z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Toruń, Trójmiasto (Gdańsk, Gdynia i Sopot łącznie), Warszawa, Wrocław)
• 16 obszarów uprawnień dla przewodników terenowych (16 województw poza terenami powiatów górskich i wymienionych aglomeracji)

Osobno organizowane są kursy dla przewodników, chcących oprowadzać wycieczki po tzw. obszarach specjalnych (jaskinie, kopalnie).
Przystępując do egzaminu na przewodnika turystycznego należy złożyć zaświadczenie o ukończeniu szkolenia i odbyciu zajęć praktycznych oraz przedstawić dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej. Egzamin składa się z części teoretycznej (pisemnej i ustnej) oraz praktycznej.

W części teoretycznej pisemnej rozwiązuje się test składający się z 30 pytań, zaś w części ustnej należy odpowiedzieć na trzy pytania z wylosowanego zestawu egzaminacyjnego. Osoby, które zdały pierwszy etap z wynikiem pozytywnym przechodzą do drugiego etapu. Część praktyczna egzaminu, składająca się z trzech zadań dla przewodników miejskich i terenowych trwa jeden dzień, a dla przewodników górskich dwa dni.

W przypadku egzaminów z języka obcego, pierwszy etap trwa 90 minut i polega na rozwiązaniu testu składającego się z 30 pytań, zaś etap ustny polega na udzieleniu odpowiedzi na trzy pytania z wylosowanego zestawu.

Po zakończeniu kursu przewodnickiego i zdaniu egzaminu należy jeszcze złożyć do wojewody wniosek zawierający:

• imię, nazwisko, nazwisko rodowe
• datę i miejsce urodzenia
• miejsce zamieszkania i adres do korespondencji
• wskazanie rodzaju i zakresu uprawnień, o które stara się kandydat na przewodnika

Do wniosku należy dołączyć:

• odpis świadectwa lub dyplomu stwierdzającego posiadanie wykształcenia średniego lub wyższego
• 3 fotografie
• zaświadczenie o ukończeniu szkolenia
• świadectwo zdania egzaminu
• świadectwo lekarskie, potwierdzające stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań przewodnika turystycznego
• oświadczenie o niekaralności za przestępstwa umyślne lub inne, popełnione w związku z wykonywaniem funkcji przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.

Na podstawie powyższych dokumentów kandydat na przewodnika uzyskuje uprawnienia przewodnika turystycznego, legitymację oraz identyfikator.

Przewodnicy górscy mają możliwość podnoszenia swoich kwalifikacji i uzyskiwania wyższych uprawnień w zależności od klasy przewodnika, którą obecnie posiadają.
Przewodnik górski klasy trzeciej może prowadzić piesze wycieczki górskie w warunkach letnich na szlakach oznakowanych, lub pieszych wycieczek w warunkach zimowych szlakami określonymi w programach szkolenia. Dodatkowo może także prowadzić wycieczki autokarowe.

Przewodnik górski klasy drugiej może prowadzić wycieczki piesze szlakami oznakowanymi zarówno w warunkach letnich jak i zimowych oraz po drogach taternickich do III stopnia trudności w warunkach letnich i do II stopnia trudności w warunkach zimowych. Może także prowadzić wycieczki autokarowe.

Przewodnik górski klasy pierwszej może prowadzić wycieczki górskie w warunkach letnich i zimowych oznakowanymi szlakami, piesze wycieczki górskie po drogach taternickich do IV stopnia trudności w warunkach letnich i do III stopnia trudności w warunkach zimowych, oraz prowadzi wycieczki autokarowe.

W przypadku przewodników starających się o uzyskanie wyższej klasy przewodnika górskiego lub o rozszerzenie zakresu posiadanych uprawnień, należy dołączyć do wniosku z danymi osobowymi:

• zaświadczenie o ukończeniu szkolenia uzupełniającego
• świadectwo zdania egzaminu
• zaświadczenie o prowadzeniu wycieczek przez okres wymagany dla uzyskania wyższej klasy uprawnień

Od przewodników górskich klasy trzeciej, które ubiegają się o uzyskanie uprawnień przewodnika górskiego klasy drugiej na danym obszarze, wymagane jest:

• posiadanie co najmniej dwuletniego stażu przewodnika górskiego klasy trzeciej
• prowadzenie wycieczek co najmniej przez 30 dni (w przypadku przewodnika tatrzańskiego przez 90 dni)
• wykazanie się wiadomościami i umiejętnościami z zakresu przedmiotów określonych w programie szkolenia uzupełniającego na klasę drugą na danym obszarze

Przewodnik górski klasy drugiej, chcący zdobyć uprawnienia przewodnika górskiego klasy pierwszej na danym obszarze, powinien:

• posiadać co najmniej trzyletni staż przewodnika górskiego klasy drugiej
• prowadzić w klasie drugiej wycieczki w warunkach letnich i zimowych co najmniej przez 50 dni (w przypadku przewodnika tatrzańskiego przez 90 dni)
• wykazać się wiadomościami i umiejętnościami z zakresu przedmiotów określonych w programie szkolenia uzupełniającego na klasę pierwszą na tym obszarze.

Ile zarabia przewodnik turystyczny?

Trudno oszacować widełki płacowe w tym zawodzie, gdyż są one bardzo zróżnicowane i uzależnione od wielu czynników, np. specjalizacji, liczby obsługiwanych turystów, regionu, w którym prowadzona jest działalność, etc. Przykład? Przewodnik po Warszawie prowadzący trzygodzinną, polskojęzyczną wycieczkę na zalecenia biura podróży otrzymuje wynagrodzenie na poziomie 70 -100 zł brutto, ale już wykorzystując własne kontakty, ta stawka oscyluje w granicach 300 zł. Najwyższe stawki dominują wśród przewodników wycieczek górskich i zagranicznych – od 400 za dzień.