Jak zostać zawodowym tłumaczem?

Praca tłumacza nie jest dla każdego i nie każdy tłumaczem może zostać.

Pomijając kwestię tłumaczeń przysięgłych, aby tłumaczyć teksty, nie trzeba spełniać żadnych formalnych wymagań. Nie ma obowiązku kończenia konkretnej szkoły, ani pozyskiwania licencji. Tłumacz musi znać doskonale język i wyrobić sobie odpowiedni warsztat. To, w jaki sposób zdobędzie te umiejętności, nie jest w żaden sposób regulowane prawnie.

Nauka języka obcego

W zdobyciu doskonałej znajomości języka wręcz niezbędne są szkoły – dobrze jest zacząć uczyć się go jak najwcześniej – nie ograniczając się przy tym do zajęć ze szkoły publicznej. Tak naprawdę, jeśli ktoś wiąże swoją przyszłość z językiem obcym, powinien jak najwcześniej wykorzystywać możliwości jakie dają korepetycje, szkoły językowe i np. zagraniczne kursy wakacyjne. Dobrze jest poznawać też język u źródeł – wyjeżdżać do jego kraju ojczystego, aby słuchać i ćwiczyć mówienie w warunkach naturalnych, a także – by poznawać realia danego miejsca.

Kolejnym etapem są szkoły wyższe i proponowane przez nie studia filologiczne. W grę wchodzą wszelkie filologie, na których człowiek uczy się nie tylko języka – ale i niezbędnego kontekstu kulturowego. Poznaje się tam historię literatury i kultury danego miejsca, a bez tej wiedzy ciężko jest np. lokalizować teksty. Jeśli ktoś chce zostać tłumaczem, warto by zainteresował się takim kierunkiem studiów jak lingwistyka stosowana, a zwłaszcza specjalnością translatoryka. Jak sama nazwa wskazuje, jest to dział językoznawstwa zajmujący się problemami związanymi z tłumaczeniami. Podczas takich studiów zdobywa się wiedzę o strategiach i technikach tłumaczenia oraz nowoczesnym warsztacie tłumacza i najnowszych środkach technicznych. Uczelnie oferują tłumaczom różne opcje, mogą oni uczyć się przekładu w trakcie studiów licencjackich i magisterskich, bardzo wiele jest ofert specjalistycznych studiów podyplomowych.

Wbrew pozorom to język ojczysty jest zawsze językiem roboczym tłumacza, a w branży powszechnie przyjęło się, że tłumaczenie powinno odbywać się wyłącznie z języka obcego na język natywny. Jeśli tłumaczysz na język obcy, upewnij się, że twój tekst zostanie sprawdzony przez native speakera.

Doskonała znajomość języka obcego oczywiście jest niezbędna, ale warto zastanowić się, czy wiesz kiedy stosować polski myślnik, czym jest dywiz, i jak odpowiednio formatować tekst tak, aby był zgodny ze standardami przyjętymi w danym języku.

Praktyka tłumaczenia

Wiedza o kulturze i języku danego państwa oraz świetna znajomość słownictwa są niezbędne tłumaczowi, jednak zdecydowanie nie wystarczają. Są to podstawy, na których trzeba zbudować umiejętności, stąd najważniejsza jest praktyka.

Można pomagać znajomym, którzy potrzebują jakiegoś tłumaczenia, można próbować się ogłaszać w internecie i zdobywać doświadczenie.

Nikt nie przepada za pracą za darmo, ale jeśli nie masz możliwości zdobywania doświadczenia w inny sposób, warto rozejrzeć się za organizacjami NGO, które potrzebują tłumaczeń. Upewnij się, że otrzymasz referencje za swoją pracę (warto spisać umowę o wolontariat) oraz że długość tekstu do tłumaczenia nie przekracza granic rozsądku.

Jeśli jest taka możliwość, postaraj się znaleźć kogoś, kto przyjmie cię pod opiekę. Doświadczeni tłumacze podzlecają czasem pracę początkującym, oferując referencje, korektę, niekiedy nawet wynagrodzenie.

Bardzo dobrym krokiem są praktyki w biurze translatorskim – jednak nie każdy praktykant zostaje od razu dopuszczony do najważniejszych prac. Kiedy już się je zacznie, trzeba się starać pracowitością i zaangażowaniem zdobyć zaufanie pracodawców. A gdy otrzyma się teksty do tłumaczenia, należy robić to najlepiej jak się umie, a potem z pokorą przyjmować krytykę i zapamiętywać, jakie błędy się popełniło. Ważne jest, aby wykorzystywać sytuację, w której obok znajduje się wielu profesjonalistów, rozmawiać z nimi, konsultować wątpliwości, zadawać jak najwięcej pytań, no i tłumaczyć, tłumaczyć, tłumaczyć…

Zarobki tłumacza

Dogłębna znajomość branży i rynku tłumaczeniowego jest podstawowym elementem pracy. Warto dowiedzieć się przede wszystkim jakie rozliczenia obowiązują na rynku, jakie ceny, jakie standardy pracy, wymagania klientów w stosunku do tłumaczy, itd.

Najczęstszym rozliczeniem (z biurami tłumaczeń) jest rozliczenie wg. 1800 znaków ze spacjami, chociaż one same ze swoimi klientami rozliczają się od 1500, 1600, 1800 zzs. Praca z agencjami często zawiera również procentowe przeliczenia stawek według tzw. gridu tradosowskiego (ew. innego CATa), czyli odpowiednio niższej stawki opartej na pamięci tłumaczeniowej. Stawki dla klientów bezpośrednich znacznie się różnią i opierają się na sposobie najwygodniejszym dla tłumacza.

Podsumowanie

Droga do zawodu tłumacza jest trudna i wymagająca. Mimo ogromu pracy, którą trzeba włożyć w naukę i zdobywanie doświadczenia, warto jednak próbować. Zawód ten daje wiele satysfakcji, a w dobie globalnego rynku jest na tłumaczy spore zapotrzebowanie, co wiąże się też z licznymi wyzwaniami. Nowoczesny rynek potrzebuje często tłumaczeń technicznych – dlatego też warto, by poza językiem, tłumacz był specjalista również w innych dziedzinach, jak chociażby informatyka, biotechnologia, chemia, fizyka itd. Dlatego decyzja o pracy w charakterze tłumacza musi być związana ze świadomością ciągłej potrzeby rozwoju.

Praca tłumacza to ciągła nauka, więc zadbaj o to, żeby nieustannie się rozwijać. Pomyśl o studiach podyplomowych, kursach, webinariach nie tylko związanymi z tłumaczeniem, ale też z biznesem, czy wybraną specjalizacją.